Dit weekend kreeg ik uit Charkiv berichten dat er was gevochten door Russische radicale elementen rondom het stadhuis. Inderdaad hetzelfde Charkiv waar wij als Nederlands elftal speelden tijdens het EK. Er werd geschoten en er vielen, net als enkele dagen terug in Donetsk, doden en gewonden. Er werden tijdens die schermutselingen ook gijzelaars gemaakt, waaronder een politieagent, die later weer werden vrijgelaten. Interessant was verder dat mijn contactpersoon wist te melden dat er raddraaiers waren opgepakt door de politie en dat deze geen paspoort bij zich hadden en zich ook verder niet wisten te legitimeren. Zij kenden de omgeving totaal niet en ze spraken alleen maar Russisch.
Intussen maakt Moskou vaart met het annexeren van Krim en dit weekend waren er berichten dat het Russische leger nu ook net boven Krim een dorp heeft ingenomen en een energiecentrale aldaar heeft bezet. Het afgelopen weekend gehouden referendum had een hoog “Noord Korea” gehalte. Er kon een keuze worden gemaakt tussen aansluiting bij Moskou of zelfstandigheid. Bovendien gingen de Krim- Tartaren en Oekraïners niet stemmen. Wij hoefden ons dus geen zorgen te maken over de uitslag; die was namelijk al bekend: aansluiting bij Moskou. Hier geen peilingen of debatten, nee dat was echt allemaal niet nodig. De vraag is meer: Wat gaat er gebeuren na het bekend worden van de van tevoren al bekende uitslag?
Ondertussen zijn er weer problemen met Gazprom en het leveren van gas aan Oekraïne. Er klinkt allerlei dreigende taal vanuit Moskou over het stopzetten van de gasleveranties aan Oekraïne en heel schijnheilig wordt er dan bij gezegd dat dit natuurlijk niets te maken heeft met de huidige situatie in Oekraïne. Intussen beginnen de kenmerken van deze crisis steeds meer te lijken op de kenmerken in de tijd dat Moskou nog in de Sovjet Unie lag. Leugens worden verkocht als feiten. Er wordt glashard ontkend, dat bepaalde ontwikkelingen bezig zijn doorgevoerd te worden en als laatste en zeker niet als onbelangrijkste worden allerlei uitspraken over de toekomst gedaan, waarvan je nu al weet, dat die straks gewoon niet worden uitgevoerd of dat het tegenovergestelde gebeurt. Kortom de oude Sovjet-tijden herleven.
De vraag die iedereen zich natuurlijk nu stelt is hoe gaat dit verder. Helaas kan ook ik u het antwoord daarop niet geven, maar wat ik wel kan doen is wat richtingen aangeven waarop dit waarschijnlijk verder gaat. Eerst maar even de positie van het westen.
Zowel de EU als de VS hebben in hun uitingen laten merken, dat zij Oekraïne eigenlijk gewoon laten vallen als het er op aan komt. Met de mond wordt nog wel beleden dan men bereid is tot sancties en om Oekraïne enigszins financieel te steunen, maar veel verder zal het niet gaan. Hans van Balen en enkele andere verlichte EU parlementariërs hebben tijdens de crisis op Maidan wel staan roepen dat zij Oekraïne niet in de steek zullen laten, maar dat blijkt vervolgens verder nergens meer uit. Ook vanuit Nederland hoor ik vooral veel gejammer over economische schade maar niets van verontwaardiging over de agressie. De VS staan er ook dit keer wel wat steviger in, maar zij zullen geen militaire of andere acties gaan ondernemen als de Russen verder gaan dan Krim. Oekraïne is geheel op zichzelf aangewezen. Het is treurig maar het is helaas niet anders.
De Russen hebben inmiddels een comfortabele positie: zij hebben Krim al binnen en gaan nu verder kijken of ze Oost en Zuid Oekraïne ook kunnen destabiliseren. De berichten die ik dit weekend ontving over de onlusten in Oost Oekraïne waarvan ik u hierboven al vertelde, passen hier heel mooi bij. Hoe kleiner Oekraïne wordt hoe beter men het in Moskou vindt; men wil Oekraïne graag marginaliseren.
Ondertussen is er nog een onderbelicht punt in deze crisis, namelijk dat de leiders in Astana (Kazackstan) en Minsk (Wit Rusland) heel slecht slapen. Er zijn berichten dat men daar ieder bericht over de opmars van de Russen in Oekraïne met een vergroot glas leest, want dit scenario dreigt ook hen op den duur ten deel te vallen. Het concept van een “Sovjet Unie light” of zoals ik het noem “Sovjet Unie 2.0”, mooi beschreven in het Parool van afgelopen zaterdag, behelst ook dat Astana en Minsk op termijn worden “onderworpen” aan Moskou en dus bedreigt het ook hun soevereiniteit direct.
Maar eerst wordt de soevereiniteit van Oekraïne momenteel ernstig bedreigd, de afloop is heel onzeker. We gaan nog roerige tijden tegemoet.
Oekraïne-Ukraine-Україна 